بررسی عوامل موثر بر عدم بازپرداخت تسهیلات بانک کشاورزی استان اردبیل

یکی از موضوعات مهم در خصوص اعطای تسهیلات بانکی احتمال عدم بازپرداخت وام توسط وام گیرندگان است. عوامل متعددی در عدم بازپرداخت وام ها دخیل هستند که با شناسایی این عوامل میتوان زمینه را برای کاهش و کنترل ریسک اعتباری فراهم کرد و در فرایند اعطای اعتبارات بهبود ایجاد کرد. هم چنین عدم بازپرداخت تسهیلات اخذ شده از بانک باعث مشکلات بزرگی مانند افزایش ریسک اعتباری، اتلاف منابع و زمان بانک، افزایش هزینه های بانک، مسدود شدن بخشی از منابع موثر بانک در وام دهی و مختل شدن برنامه ریزی های بانک می شود. بنابراین بررسی وارزیابی وضعیت وام گیرندگان قبل از اعطای تسهیلات و گزینش مناسب متقاضیان وام اهمیت زیادی برای بانک ها دارد.لازم در مراحل مقدماتی آن، نقش مهمی در وصول موفقیت آمیز مطالبات ایفاء می کند. هدف از این تحقیق شناسایی عوامل تاثیر گذار در استان اردبیل و ارائه راهکار مناسب با توجه به خصوصیات منطقه می باشد. . به علاوه سطح درآمد و سطح تحصیلات متقاضی، نرخ سود تسهیلات، مدت زمان بازپرداخت تسهیلات، فاصله محل سکونت کشاورز با بانک، تمدید و پایاپای نمودن تسهیلات، آورده اولیه کشاورز، تعداد پرسنل شعبه، تسهیلات تبصره ای و تعداد مشتریان شعبه و عوامل قهری از عوامل اثرگذار بر وصول مطالبات می باشند. میزان تاثیر هر یک از این عوامل بر وصول مطالبات در استان های مختلف کشور تاکنون مورد بررسی قرار نگرفته است و این در حالی است که با شناسایی نقش و تعیین اثر هر یک از این عوامل می توان گامهای مهمی در جهت مقابله با آنها برداشت و بدین ترتیب از نارسایی های موجود در عدم بازپرداخت تسهیلات جلوگیری به عمل آورد. مطالعه حاضر سعی برآن دارد که در راستای رسیدن به هدف مذکور،بخشی از عوامل تعیین کننده عدم بازپرداخت به موقع تسهیلات را شناسایی کند و میزان تاثیر هر یک از این عوامل را برآورد نماید. مهمترین و اصلی ترین هدف این تحقیق بهبود وصول و کاهش مطالبات معوق می باشد ودر این راستا به شناسایی و تعیین درصد تاثیر عوامل مهمی که باعث عدم بازپرداخت می شود،می پردازد. در مطالعه حاضر با استفاده از آمار و اطلاعات مربوط به 105 نمونه از تسهیلات بالای 20 میلیون تومان که بین سالهای 1384 تا 1386 از شعب بانک کشاورزی استان اردبیل تسهیلات دریافت کرده اند و با استفاده از روشهای توصیفی و اقتصاد سنجی همچون مدل لاجیت و روش تحلیل تبعیضی، به شناسایی عوامل موثر بر عدم بازپرداخت تسهیلات بانک و تعیین نقش و سهم هر یک از آن ها پرداخته شد. همچنین جهت آگاهی از دلایل عدم بازپرداخت از دیدگاه وام گیرندگان و کارشناسان بانک، اطلاعات مربوط به متغیرهای کیفی پرسشنامه لیکرت نیز تحزیه و تحلیل شد. نتایج بدست آمده از این مطالعه نشان داد که متغیرهای تحصیلات دانشگاهی، تجربه سالهای اشتغال به فعالیت، فعالیتهای وابسته به کشاورزی، وقوع حوادث غیرمترقبه، ظرفیت تولید، سرمایه قرضی، مدت زمان بازپرداخت، تضمین از نوع وثیقه و ضامن و نرخ سود تسهیلات از جمله مهمترین عوامل تأثیرگذار بر عدم بازپرداخت تسهیلات می باشند. از بین این متغیرها، تحصیلات دانشگاهی، تجربه سال های اشتغال به فعالیت، ظرفیت تولید، تضمین از نوع وثیقه و ضامن و نرخ سود تسهیلات در بازپرداخت اثر مثبت دارند و متغیرهای فعالیت های وابسته به کشاورزی، وقوع حوادث غیرمترقبه، سرمایه قرضی و مدت زمان بازپرداخت در عملکرد بازپرداخت تأثیر منفی می گذارند. نتایج بدست آمده از بررسی اثر نهایی الگوی لوجیت نشان داد که اگر بانک در پرداخت تسهیلات، به بررسی دقیق عوامل تأثیرگذار بپردازد، می تواند احتمال بازپرداخت تسهیلات را تا 99 درصد افزایش دهد. بنابراین توجه به این عوامل می تواند بانک را در مدیریت منابع اش یاری کند.